Đặc điểm nổi bật nhất là trang phục của
người Dao đỏ và Dao tiền cần được lưu giữ. Hiện nay ở một số xóm như Lũng Phải,
Nà Pùng ( Thuộc xóm Tân Lập ), Nặm Dạng một số người già cao tuổi vẫn giữ được
nét văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc thông qua những bộ trang phục truyền thống
của dân tộc Dao.
Đ/C: Lô Văn Phòng chủ tịch UBND xã Quang Trọng và đồng bào người Dao đỏ xóm Nặm Dạng
Ở Quang Trọng, số lượng người Dao có 198
hộ (chiếm 39,4% dân số toàn xã), với hai nhóm là Dao đỏ và Dao tiền. Họ chủ yếu
sinh sống ở vùng đồi núi, vừa làm nương, vừa làm ruộng. Địa bàn cư trú tập trung
tại các xóm vùng cao của xã Quang Trọng. Để phân biệt người Dao Đỏ và Dao Tiền
thì điều dễ nhận biết là dựa vào trang phục của họ. Người Dao Tiền có tên như
vậy là vì họ trang trí trên y phục của mình những đồng tiền xu bằng bạc; còn
người Dao Đỏ thì chủ yếu sử dụng hai gam màu chính là đen và đỏ với 02 chuỗi
bông đỏ được gắn trên áo của phụ nữ. Hoa văn trang trí trên trang phục của
người Dao rất đặc sắc, phong phú, và thể hiện những những hình ảnh thiên nhiên
gần gũi với cuộc sống sinh hoạt hàng ngày của họ như hình hoa lá, cỏ cây, con
vật, tín ngưỡng…
Buổi sinh hoạt văn hóa văn nghệ của người Dao đỏ xóm Nặm Dạng
Trang phục phụ nữ dân tộc Dao rất đặc
sắc. . Trong đó Trang phục của nhóm phụ nữ Dao
đỏ sặc sỡ và bắt mắt với những gam màu tương phản, mạnh, sáng chói như màu đỏ
lửa, hồng, vàng tươi, trắng tuyết… được thêu hoặc gắn trên nền vải đen. Khăn (cà pha)
dài 8 sải quấn quanh đầu như vành nón, bên người quấn che một dải vải (phả xí)
thêu thùa nhiều họa tiết bằng chỉ đỏ, thắt lưng (xi lơ chin) được thêu thùa
công phu với nhiều hoa văn cầu kỳ quấn vòng quanh eo bụng phủ xuống đằng sau ngang tà áo. Áo dài
quá đầu gối, ống
tay rộng trang trí viền, áo hở ngực, bên trong mặc yếm màu sáng nhạt, có hai
chuỗi bông ngù (nom làng gẩu) mỗi bên có 8 bông. Quần (hầu tảo) ống rộng trang
trí các ô vuông xanh hoặc đỏ, nâu,
trắng. Ðằng sau lưng khoác
vuông vải (nòm kie) thể hiện sự khéo léo và tài năng thêu thùa của người phụ nữ Dao đỏ.
Khác với trang phục Dao
Đỏ, trang phục truyền thống của người Dao Tiền lấy 2 màu sắc chủ đạo là chàm và
đen để trang trí. Đây là hai màu sắc tinh tế, nhã nhặn và hài hòa, khi kết hợp
với hoa văn trên vải, tạo nên một bộ trang phục độc đáo và khác biệt.
Người Dao Tiền thường mặc kiểu dáng áo
không cổ, 4 thân, xẻ ngực, xẻ tà khoảng 30cm, gồm 5 cúc, 1 cúc bạc tô và 4 cúc
bạc nhỏ, dạng khuy, cúc giả. Xung quanh mép gấu áo thêu chỉ mầu, tà sau lưng cổ
4 – 5 viền chỉ các màu trắng, xanh, hồng và trong cùng là hoa văn, 2 tà trước
phần thêu ở gấu áo luôn ít hơn tà sau 1 viền chỉ trắng, cổ tay áo cũng thêu các
viền chỉ màu trắng, xanh, đỏ. Chiếc khăn trắng trên đầu “Xì miên” là một tấm
khăn mang nhiều tình nghĩa. Tục truyền, được biết ở nơi xa xôi kia còn đất canh
tác hoang hóa, người Dao tiền vốn nghèo đất cấy cầy, nghe vậy tuy trong
nhà đang có đám ma, họ vội vã chôn cất bố mẹ xong là lên đường đi tìm đất mới.
Ngày ra đi đội khăn trên đầu mầu trắng, đến ngày giỗ cất khăn tang, vì đời sống
chật vật con cái không về quê cũ được, nên từ đó cứ đội mãi khăn tang trên đầu.
Trên áo người Dao Tiền thêu các hoa văn hình trám, hình con chó, hình
nhện và hoa (thêu ở 2 bên phía sau), đây cũng là đặc điểm riêng để phân biệt
trên trang phục của người Dao Tiền.
Nét đẹp trang phục người Dao tiền
Trên trang phục của người Dao tiền có một chi tiết đặc biệt là
hình những con chó cách điệu độc đáo được thêu rất tỉ mỉ. Truyện xưa kể rằng:
Bình Hoàng hay còn gọi là Bình Vương, được con chó tiên chạy đến nằm trước sân
rồng. Vua thấy chó đẹp đem về nuôi chăm sóc tử tế. Gặp khi đất nước nguy biến,
nước láng giềng của Cao Vương đem quân xâm lấn. Bình Vương hội tướng quân bàn
cách đánh; nhưng đánh nhiều lần cũng không thắng. Con chó tiên xin đi đánh.
Bình Vương hứa nếu chó tiên giết được Cao Vương thì sẽ gả công chúa cho. Con
chó tiên vượt biển đến ở nhà Cao Vương, nhân lúc Cao Vương say rượu, chó tiên
cắn đứt cổ Cao Vương, ngoạm đầu đem về trình Bình Vương. Nhớ lời hứa, Bình
Vương đem công chúa gả cho chó tiên, nhường ngôi cho trị vì đất nước. Chó tiên
biến hóa thành người và lên ngôi báu Bàn Vương.